تعدادی از کشورها برای حفظ تمامیت ارضی خود این قانون را رسما اعلام کرده اند و با توجه به بندهای این قانون در هر کشور، مردان و در برخی مواقع زنان می بایست پس از رسیدن به سن قانون به اردوگاه ها نظامی اعزام شوند.
از جمله کشورهایی که قانون سربازی اجباری را تصویب نموده اند عبارتند از ایران، کره شمالی، کره جنوبی، اسرائیل، جمهوری آذربایجان، ترکیه و… که مدت زمان خدمت سربازی در هر کشور متفاوت است.
در ایران، آقایان می بایست با رسیدن به سن قانونی (۱۸ سالگی)، خدمت سربازی را از سر بگذرانند. مدت زمان خدمت در ایران چیزی حدود ۲۴ ماه (دو سال) است.
روزگاری بود که فقط بعضیها خدمت سربازی میرفتند؛ ولی از ۱۹ مهر ۱۳۰۵ شمسی اعلام شد که تمام افراد مذکر باید از اول ۲۱ سالگی به مدت ۲ سال بروند خدمت. از آن روز، خدمت سربازی شد بخشی از زندگی و فرهنگ ایرانیها.
گویا در دوره قاجار بر اساس بنیچهبندی یا همان اساسنامه سربازگیری از هر ۱۰ نفر جوان هر روستا یک نفر به سربازی اعزام میشد. امیرکبیر برای بنیچه سربازگیری قوانین مدونی پدید آورد و توانست ارتشی قوی و منظم سازماندهی کند با ۵۰ فوج (هنگ) پیادهنظام که هر فوج یک هزار نیرو داشت. اگر شهر یا قصبهای سرباز نمیداد باید مالیات بیشتری میداد و قانون مهمی هم که امیرکبیر وضع کرد، اینکه آن ۹ نفر دیگر که سربازی نمیرفتند باید به خانواده سرباز مقدار مشخصی گندم بدهند.
قوانینی که برای سربازی وضع شد
«آشخور» خوب بود یا بد؟
در گذشته به سربازی میگفتند اجباری. برای مثال میگفتند فلانی رفته اجباری؛ یعنی سرباز است. از همان اوایل اجرای قانون نظام وظیفه در سالهای نخستین قرن حاضر نیز «آشخور» اصطلاحی عامیانه برای کسانی شد که خدمت اجباری را میگذراندند. آش اشاره به غذای رایج سربازخانه داشت و جالب اینکه آشخور بودن چندان هم بدک نبود. در روزگاری که وعدههای غذایی مردم عادی به سختی تامین میشد، سربازان، غذای دائمی به میزان و مقدار مشخص داشتند؛ حالا آش یا هر غذای دیگر. البته در سالهای اخیر اصطلاح آشخور در میان سربازان کاربردی اختصاصیتر هم دارد و به افرادی گفته میشود که تازه به خدمت اعزام شدهاند.
قواعدی که از قدیم باقی مانده!
بخشی از اصول و اصطلاحات و قواعد نظام سربازی از زمان اجباریشدن خدمت نظام تابهحال تقریبا بدون تغییر باقیمانده که طبیعی هم هست. اصول نظامجمع و انضباط گروهی همیشه همان است دیگر. با این حال شرایط و فرهنگ سربازی تا حد زیادی تغییر کرده است و در یک دهه اخیر با مدرنشدن ارتشها و گسترش تجهیزات و مهارتهای نیروهای مسلح در ایران سعی میشود حتیالامکان از سربازان وظیفه در خدمات مرتبط با دانش و مهارت و تحصیلاتشان استفاده شود. با این رویکرد میتوان گفت این سالها سربازی شاید آسانتر نشده، اما لااقل خوشایندتر شده است. درباره خدمت سربازی همیشه نظرهای متفاوتی وجود داشته و دارد، اما موضوع اصلی این است که در همه این سالها سربازان وظیفه بخش مهمی از قدرت نظامی ایران برای تامین امنیت ملی بودهاند.